ชาวอุดรธานีจำนวนไม่น้อยยังคงสับสนกับ… ต้นไม้ประจำจังหวัดอุดรธานี จึงเก็บเรื่องนี้มาเล่าสั้นๆ
ไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัด เป็นพันธุ์ไม้ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้พระราชทานให้กับผู้ว่าราชการจังหวัด เพื่อให้นำไปปลูกเป็นสิริมงคลแก่จังหวัด และเพื่อเป็นการรณรงค์ให้ประชาชน ปลูกต้นไม้ในโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี
จังหวัดอุดรธานีได้รับพระราชทาน “ต้นรัง” ภาษาอีสานเรียกว่า “ฮัง” เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ สูง 15-20 เมตร ดอกสีเหลืองออกเป็นช่อ กลิ่นหอมอ่อน ออกดอกเดือนมีนาคม-เมษายน ผลรูปกระสวย มีปีกยาว 3 ปีก ปีกสั้น 2 ปีก เป็นต้นไม้ในพุทธประวัติ ช่วงนิพพานพระพุทธเจ้า
“ไม้รัง” จึงถือเป็นไม้มงคล ด้วยเพราะเป็นไม้เนื้อแข็ง ใช้ในการก่อสร้างบ้านเรือน ทั้งใช้เป็นเสาบ้าน หรือไม้เครื่องบน ที่ต้องใช้ไม้ที่มีความแข็งแรง
สำหรับ “ต้นทองกวาว” หรือ “ต้นดอกจาน” ที่นำมาใช้เป็นสัญลักษณ์ ในการรำบวงสรวงพระอนุสาวรีย์ พลตรีพระเจ้าบรมวงษ์เธอกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ในวันที่ 18 มกราคมมาตั้งแต่ วันระลึกการก่อตั้งเมืองอุดรธานีลุเข้า 100 ปี ทั้งเสื้อสีแสดที่สวมใส่ และนางรำทัดช่อดอกทองกวาว รวมไปถึงการใช้ “สีแสด” สีดอกทองกวาว เป็นสีการทำกิจกรรมของอุดรธานีด้วย
ย้อนกลับไปเมื่อฉลองเมืองเข้าสู่ปีที่ 100 มี “ผู้ว่าสุพร สุภสร” เป็นผู้ว่าราชการ จ.อุดรธานี ได้ปรับเปลี่ยนสีเสื้อรำบวงสรวง จากหลากหลายสีเป็นกลุ่มๆ มาเป็นเสื้อ “สีแสด” ทั้งหมด พร้อมเชิญชวนประชาชนมาร่วมรำบวงสรวงด้วย ไม่ใช่เพียงนางรำที่เตรียมมาเฉพาะ จนเพิ่มจำนวนขึ้นทุกปี
“สีแสด” มีที่มาที่ไปน่าสนใจ สมควรถูกบันทึกไว้ ให้คนรุ่นหลังจดจำ……..
งานฉลองเมืองอุดรธานี เข้าสู่ปีที่ 100 มีคณะทำงานรวบรวม “ชำระ” ประวัติศาสตร์เมืองอุดรธานี ในส่วนของ “จดหมายของ พลตรีพระเจ้าบรมวงษ์เธอกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ถึง กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย (รัฐมนตรี) หลังจากพระองค์ฯตัดสินตั้งเมืองอุดรธานีที่ “บ้านเดื่อหมากแข้ง”
เนื้อหาบางส่วนของจดหมายระบุว่า…………….ได้ยกไพร่พลเดินทางจากริมแม่น้ำโขง มาตามถนนรัชดาภิเษก ซึ่งน่าจะเป็นถนนอุดรธานี-หนองคาย หรือถนนมิตรภาพ ตลอดเส้นทางในการเดินทางได้พบเห็น “ต้นทองกวาว” ที่คนอีสานเรียกว่า “ต้นจาน” ออกดอกสีส้ม-แสด สวยงาม ก่อนที่จะบรรยายความเหมาะสม ที่เลือก“บ้านเดื่อกหมากแข้ง”ตั้งกองทหาร
สีส้ม-แสด ของดอกทองกวาว หรือดอกจาน ถูกนำขึ้นมาใช้ในกิจกรรม วันระลึกตั้งเมืองอุดรธานี และกิจกรรมสำคัญ ๆ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
วันนี้……… ดอกจาน บานเต็มเมืองอุดร ต้นไหนสวยสดุดตาที่สุด บันทึกภาพไว้ ส่งผ่าน “เพจข่าวอุดรวันนี้” ครับ
