สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตร โครงการทหารพันธุ์ดี ภายในมณฑลทหารบก 24 ค่ายประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี
เมื่อเวลา 13.00 น.วันที่ 5 พฤศจิกายน 2562 ที่ศูนย์เรียนรู้ศาสตร์พระราชา มณฑลทหารบกที่ 24 ค่ายประจักษ์ศิลปาคม สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตร โครงการ “ ทหารพันธุ์ดี ค่ายประจักษ์ศิลปาคม” โดยมีนายนิรัตน์ พงษ์สิทธิถาวร ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี นำประชาชนจิตอาสา ข้าราชการ ประชาชน เฝ้ารับเสด็จ พลตรีวินัย เจริญศิลป์ ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ 24 กราบบังคมทูลถวายรายงาน
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิชัยพัฒนา จัดตั้งศูนย์พัฒนาพันธุ์พืชจักรพันธ์เพ็ญศิริ ขึ้นในปี 2552 ให้ผลิตเมล็ดพันธุ์ผักสำรองไว้ ใช้เป็นเมล็ดพันธุ์พระราชทาน แก่ราษฎรทั่วไป และราษฎรที่ประสบภัยพิบัติ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดทำโครงการ “บ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง” เพื่อให้ราษฎรปลูกผักไว้บริโภคภายในครัวเรือน หากเหลือจากการบริโภค สามารถนำไปจำหน่ายเป็นรายได้เสริม
ได้พระราชทานกล้าต้นมะรุม ต้นเสี้ยว ต้นขี้เหล็ก เมล็ดแค และกล้าไม้ผล เช่น มะม่วง ขนุน ชมพู่มะเหมี่ยว มะกอก มะขาม ให้ชุมชนนำไปปลูก โดยมีพระราชประสงค์ให้คนทั้งในหมู่บ้านและคนทั่วไป สามารถเก็บไปประกอบอาหาร และมีไว้บริโภคตามฤดูกาล พร้อมมีรับสั่งให้จัดทำโครงการปลูกผักปลอดภัย ให้ราษฎรปลูกผักด้วยกรรมวิธีที่ถูกต้อง และปลอดภัยกับผู้บริโภค
โครงการทหารพันธุ์ดี ค่ายประจักษ์ศิลปาคม ก่อตั้งขึ้นในปี 2556 เริ่มจากพื้นที่เพียง 25 ไร่ ประกอบด้วยอาคารสำนักงาน ห้องอบรม แปลงสาธิตการปลูกข้าว ปลูกผัก พืชไร่ และเลี้ยงสัตว์ ที่ผ่านมาเน้นการอบรม ให้ผู้เข้ารับการอบรมได้เรียนรู้ วิธีทำการเกษตรแบบผสมผสาน พื้นที่ที่เหลือยังเป็นพื้นที่ว่างเปล่า มูลนิธิชัยพัฒนา และศูนย์พัฒนาพันธุ์พืชจักรพันธ์เพ็ญศิริ ได้เดินทางมาตรวจพื้นที่ ร่วมกับกรมชลประทาน กรมพัฒนาที่ดิน และศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าว
สรุปได้ว่าศูนย์ฯมีระบบน้ำที่ดี สามารถเพิ่มระบบบริหารจัดการน้ำได้ คุณภาพดินมีคุณภาพต่ำ ประชาชนในจังหวัดอุดรส่วนใหญ่ บริโภคข้าวเหนียวพันธุ์ กข6 โดยปลูกแค่ไว้บริโภคในครัวเรือน และเมล็ดพันธุ์ที่ใช้จะเป็นการคัดเมล็ดเก็บไว้เพาะปลูกเอง หรือมีบางรายจัดซื้อจากท้องตลาด ซึ่งปัจจุบันศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าว ก็ผลิตข้าวพันธุ์ กข6 ไม่เพียงพอสำหรับเกษตรกร
มูลนิธิฯจึงมีแนวความคิดว่า การดำเนินการโครงการทหารพันธุ์ดีของหน่วย มุ่งเน้นไปเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียว กข6 เพื่อแจกจ่ายให้ทหารกองประจำการ ใช้ในการเพาะปลูก และยังคงให้จัดสรรพื้นที่ฝึกการเพาะปลูกผัก และขยายพันธุ์ผัก โดยในช่วงแรกมุ่งเน้นการปรับปรุงสภาพดิน โดยให้ปลูกผักเพื่อบริโภคภายในหน่วยก่อน เพื่อเป็นการปรับปรุงดินไปในตัว เตรียมการเป็นศูนย์ขยายพันธุ์เมล็ดพันธ์ผักต่อไป และให้ปรับพื้นที่ส่วนที่เหลือส่วนใหญ่ ทำนาปลูกข้าวเหนียว กข6 เพื่อเป็นการทดลองปลูก และเป็นการเตรียมดินไว้สำหรับเพาะปลูกขยายพันธุ์ในปีต่อไป
โครงการทหารพันธุ์ดี ค่ายประจักษ์ศิลปาคม เป็นสถานที่การสอนและปฏิบัติการ ให้กับทหารกองประจำการ แบ่งพื้นที่จำนวน 190 ไร่ เป็นแหล่งน้ำ 48 ไร่ , เกษตรกรรม 77 ไร่ , ปศุสัตว์ จำนวน 22 ไร่ , เป็นสถานที่อบรมแปลงสาธิต และสิ่งอำนวยความสะดวก 43 ไร่ ในการจัดการระบบน้ำ เดิมมีอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก 4 แห่ง และบ่อน้ำ 5 บ่อ มีความจุน้ำรวม 400,000 ลบ.ม. และจะมีลำห้วยหมากแข้งไหลผ่าน เข้าในเขตเทศบาลนครอุดรธานี
ศูนย์ฯได้ขุดร่องระบายน้ำ ให้ครอบคลุมพื้นที่ทำการเกษตรยาว 500 เมตร , ขุดอ่างน้ำขนาดเล็ก ทำฝายกั้นน้ำ เก็บกักน้ำ 1 อ่าง ความจุ 50,000 ลบ.ม. , กรมชลประทานได้นำแผงโซล่าเซล และติดตั้งระบบน้ำหยดเพื่อเป็นแปลงสาธิต , กำหนดแผนจะมีน้ำจากอ่างฯบ้านจั่น เข้ามาภายในศูนย์ฯซึ่งแต่เดิมจะมีท่อใต้ดินจากอ่างฯมาอยู่แล้ว แต่ในปัจจุบันชำรุด
ด้านการเกษตรขยายเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียว กข6 และขยายเมล็ดพันธุ์ผักพระราชทาน ดำเนินการปรับพื้นที่ 6 ไร่ ปลูกปอเทืองปรับปรุงดิน , ปรับพื้นที่ 20ไร่ ทำแปลงทดลองการปลูกข้าว และปลูกผัก , ปรับพื้นที่ 30 ไร่ เตรียมเป็นพื้นที่ขยายเมล็ดพันธุ์ข้าว กข 6 ปัจจุบันปลูกข้าวแล้ว 20 ไร่ ส่วนที่เหลือได้ปรับไถเพื่อขยายผล , จัดทำโรงเพาะเมล็ดพันธุ์พระราชทาน และทำอาคารปุ๋ยหมัก และโรงผลิตดิน สำหรับต้นไม้เพื่อใช้ภายในศูนย์
ด้านการปศุสัตว์ ได้ดำเนินการ โรงเลี้ยงเป็ดพื้นบ้าน 45 ตัว ไก่พื้นบ้าน 25 ตัว , ไก่ดำ 9 ตัว , ห่าน 9 ตัว ซึ่งขยายพันธุ์โดยวิธีธรรมชาติ , โรงเลี้ยงหมูป่ามีพ่อพันธุ์ 1 ตัว แม่พันธุ์ 6 ตัว ขยายพันธ์แล้ว 20 ตัว , คอกกระบือ 9 ตัว , บ่อเลี้ยงกบ 3 บ่อ 1,500 ตัว , บ่อเลี้ยงจิ้งหรีด 4 บ่อ , โรงเลี้ยงหนูนา 1 โรง , โรงเลี้ยงแมงป่องช้าง 1 โรง , โรงเลี้ยงไส้เดือน 1 โรง และกระชังเลี้ยงปลา 7 กระชัง
สามารถใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ วิธีทำการเกษตรแบบผสมผสาน การทำการเกษตรตามแนวทฤษฎีใหม่ และการดำรงชีวิตอยู่อย่างพอเพียง ตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง , ศาสตร์พระราชา หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 , ปลูกข้าวเหนียวพันธุ์ กข 6 และเป็นแหล่งขยายพันธุ์ , ปลูกผักพระราชทาน และขยายเมล็ดพันธุ์ผักพระราชทาน , ขยายพันธุ์สัตว์ โดยมุ่งเน้นหมูป่า เป็ดพื้นบ้าน ไก่พื้นบ้าน กบ และหนูนา เป็นแหล่งเรียนรู้ และการเป็นแก้มลิงเพื่อใช้เก็บกักน้ำป้องกันอุทกภัย ในเขตเทศบาลนครอุดรธานี ….
