งานหัตถศิลป์ศูนย์ศิลปาชีพ ในพระบรมราชินูปถัมภ์ ไม่ได้เพียงแต่งตั้งเชิดชูผลงานจาก “ผ้าไหม” ยังมี “ครูผ้าฝ้ายย้อมคราม” ที่ได้รับความนิยมมากขึ้น จากการที่ศูนย์ศิลปาชีพเข้ามาช่วย จนมีคำสั่งแต่งตั้ง “ครูช่างศิลปหัตถกรรม” (ผ้ามัดหมี่ย้อมคราม)
ที่บ้านแม่ครูช่างสมร บ้านดงยางพรพิบูลย์ ต.บ้านแดง อ.พิบูลย์รักษ์ จ.อุดรธานี พบแม่ครูสมร คำวิเศษ อายุ 79 ปี “ครูช่างศิลปะหัตกรรม ปี 2556 ประเภทเครื่องทอ (ผ้ามัดหมี่ย้อมคราม) แม่ครูสมรญยังนั่งอยู่บนกี่ทอผ้าหน้าบ้าน ภายในบ้านมีผ้ามัดหมี่ย้อมครามลายต่างๆ ที่ทอเสร็จแล้ว เตรียมนำไปออกบูทจำหน่ายจำนวนมาก นอกจากนี้ยังใบประกาศเกียรติคุณรางวัลจากการทอผ้าหมัดหมี่ทั้งระดับจังหวัด ระดับภาค ระดับประเทศ โดยเฉพาะรางวัล “เชิดชูครูช่าง” ประจำปี 2556 จากฯพณฯ นายธานินทร์ กรัยวิเชียร องคมนตรี ณ ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ(องค์การมหาชน) เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม 2556
แม่ครูสมร เล่าว่า เรียนรู้การทอผ้ามัดหมี่ย้อมคราม จากพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย โดยทอผ้าลายที่บรรพบุรุษสอนมา และทอใช้ภายในครอบครัว ต่อมาได้ทอส่งขายร้านผ้าพื้นเมือง ทั้งในจังหวัด ต่างจังหวัด กลายเป็นอาชีพ ต่อมาได้ไปดูงานศูนย์ศิลปาชีพ กุดนาขาม อ.เจริญศิลป์ จ.สกลนคร 2 ครั้ง และศูนย์ศิลปาชีพบางไทร 2 ครั้ง เพื่อไปศึกษาเรียนรู้การทอผ้า ทำลายผ้า เจ้าหน้าที่เคยชวนไปสอนอยู่ที่ศูนย์ศิลปาชีพ แต่ติดขัดเรื่องมีครอบครัว เมื่อกลับมาบ้านก็มาพัฒนาลายผ้ามัดหมี่ย้อมคราม ทอลายโบราณ ดัดแปลงลายใหม่ สะสมลวดลายไว้นับพันลาย
นอกจากนี้ได้นำความรู้ การทอผ้ามัดหมี่ย้อมคราม ไปสอนตามโรงเรียนต่างๆ ภายในอำเภอพิบูลย์รักษ์ และใกล้เคียง เพื่อให้เยาวชนอนุรักษ์การทอผ้ามัดหมี่ไว้ไม่ให้สูญหาย ให้สามารถทำผ้ามัดหมี่ย้อมครามได้ทุกครัวเรือน ทำเป็นอาชีพสร้างรายได้เลี้ยงครอบครัว และยังได้รับย่องย่องให้เป็น 1 ใน 30 ปราชญ์อุดร ทั้งหมดนี้เพราะได้รับการสนับสนุน และส่งเสริมจาก “พระพันปีหลวง” เป็นผู้ริเริ่มในการรักษาภูมิปัญญาไม่ให้สูญหาย และนำผ้าไทยออกไปสู่สายตาชาวโลก
แม่ครูสมร เล่าต่อไปว่า ตื่นเช้าสามีดูข่าวในทีวี และได้บอกว่า “พระพันปีหลวง” สวรรคตแล้ว รู้สึกเสียใจมาก แม้ไม่เคยเข้าเฝ้า เพราะยังอยากได้ความรู้เรื่องทอผ้า และอยากให้พระองค์เป็นผู้นำสืบสานเรื่องผ้า เมื่อก่อนทอทำใช้ในครัวเรือน หลังจากไปดูงานที่ศูนย์ศิลปาชีพ ก็นำความรู้มาสืบสานตามลอยพระองค์ รู้สึกไม่อยากสูญเสียพระองค์ไป รู้สึกใจหายและกังวล เหมือนกับพ่อแม่ได้จากเราไป รู้สึกจุกอยู่ในอก และคิดอยู่ตลอด ทำได้แต่เปิดคลิปเก่าๆ ดูเท่านั้น
ในพื้นที่ จ.อุดรธานี มีหลายโครงการที่ “สมเด็จพระพันปีหลวง” จากพระราชดำริ ผ่านกระแสพระราชดำรัส โดยเฉพาะด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ ที่ว่า “ พระเจ้าอยู่หัวเป็นน้ำ ฉันจะเป็นป่า ป่าที่ถวายความจงรักภักดีต่อน้ำ พระเจ้าอยู่หัวสร้างอ่างเก็บน้ำ ฉันจะสร้างป่า ” อาทิ โครงการป่ารักษ์น้ำ แห่งแรกในประเทศไทย ที่อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก คาบเกี่ยวอุดรธานี-สกลนคร , โครงการสวนพฤกษศาสตร์ภูฝอยลม 60 พรรษา มหาราชินี อุดรธานี ที่ตั้งอยู่บนภูฝอยลม หรือโครงการ “คนรักป่า เพื่อรักษาชีวิต” มีป่าชุมชน 10 ปี ของอุดรธานี ได้รับพระราชทาน “ธงคนรักป่า เพื่อรักษาชีวิต” ….และยังมีที่ไม่ได้เอ่ยถึงอีกจำนวนมาก
